Is het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag?

18 mei 2023
ontbijt

Je hebt waarschijnlijk vaak gehoord dat het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag is. Maar is dat echt zo? In dit artikel ga ik dieper in op de vraag of het ontbijt daadwerkelijk de belangrijkste maaltijd is en of het noodzakelijk is om op een vast tijdstip te ontbijten.

Het ontbijt wordt vaak beschouwd als een essentiële maaltijd die je ‘motor’ op gang brengt en je energieniveau verhoogt. Het idee hierachter is dat je na een nacht zonder voedsel je lichaam voorziet van de brandstof die het nodig heeft om de dag te beginnen. 

Hoewel het waar is dat het ontbijt je kan helpen om je energieker te voelen, betekent dit niet dat het per se de belangrijkste maaltijd van de dag is. Zonder ontbijt draait je ‘motor’ namelijk gewoon door.

Suiker- en vetverbranding

Naast de vraag of het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag is, is het ook interessant om te kijken naar de rol van suiker- en vetverbranding. Je lichaam kan namelijk zowel suikers als vetten gebruiken als energiebron.

Suikerverbranding, ook bekend als koolhydraatverbranding, vindt plaats wanneer je lichaam glucose uit koolhydraten afbreekt en gebruikt als energie. Koolhydraten, zoals granen, fruit en groenten, zijn een belangrijke bron van glucose. Suikerverbranding biedt snelle energie en is vooral nuttig tijdens intensieve fysieke activiteiten, zoals sporten, of wanneer je direct snelle energie nodig hebt.

Vetverbranding, aan de andere kant, vindt plaats wanneer je lichaam vetten afbreekt en gebruikt als energiebron. Vetten zijn een rijke en langdurige energiebron, welke je lichaam kan gebruiken wanneer de glycogeenvoorraad (opgeslagen glucose) uitgeput raakt, zoals tijdens perioden van vasten, na een nacht slapen of bij langdurige inspanning. Vetverbranding kan helpen om je energieniveau en bloedglucose stabiel te houden. Dit laatste is vooral belangrijk als je diabetes type 2 hebt.

Ontbijten op een specifiek tijdstip is niet noodzakelijk

Er bestaat geen vaste regel die voorschrijft dat je op een specifiek tijdstip moet ontbijten. Het belangrijkste is dat je überhaupt een voedzame maaltijd eet. Sommige mensen hebben 's ochtends vroeg geen trek, terwijl anderen meteen na het opstaan direct willen eten. Het is essentieel om naar je eigen lichaam te luisteren en te ontbijten wanneer je trek hebt.

Wanneer je te maken hebt met diabetes type 2, insulineresistentie, leververvetting of wat gewicht kwijt wilt, dan kun je er goed aan doen om je ontbijt iets later in de ochtend te eten. Je stimuleert hiermee de vetverbranding en ook worden opgeslagen suikers in het lichaam en in de lever verbrand. Wist je dat je zelfs ruim een uur kunt sporten op nuchtere maag? 

*Heb je diabetes type 2? Doe dit dan niet zonder begeleiding. Het veranderen van je eetpatroon en eettijden kan risico’s met zich meebrengen

Maaltijden overslaan is geen goed idee

Het overslaan van maaltijden, waaronder het ontbijt, is geen verstandige keuze. Het kan leiden tot een lager energieniveau, verminderde concentratie, een verstoord eetpatroon en uiteindelijk een energietekort. Het overslaan van het ontbijt kan er ook toe leiden dat je later op de dag meer gaat snacken of grote hoeveelheden voedsel gaat eten. Dit zijn dan meestal niet de gezonde keuzes. 

Een gebalanceerde maaltijd is belangrijker dan het tijdstip

In plaats van je te concentreren op het specifieke tijdstip van je ontbijt, is het belangrijker om te zorgen dat je in ieder geval 3 volwaardige, onbewerkte en verzadigde maaltijden eet. 

Een eenvoudige regel hierbij is: eet niets wat je grootmoeder niet herkent als voeding.

Je ‘motor’ breng je niets pas op gang als je wat eet. Je lichaam kan namelijk ook heel goed functioneren op de vetverbranding en suikers die zijn opgeslagen in het lichaam. Dit bereik je namelijk al na een lange nacht slapen en ook wanneer je je ontbijt uitstelt.

Tips voor een gezond en gebalanceerd ontbijt

Een gezond en verzadigd ontbijt geeft je energie en essentiële bouwstoffen. Op welke tijd je dit eet, maakt dus niet uit. Hier zijn enkele tips om een gezond ontbijt samen te stellen:

Kies voor eiwitrijke voedingsmiddelen: Eiwitten zijn belangrijk voor het behoud van spiermassa en het bevorderen van een langdurig gevoel van verzadiging. Kies voor zuivelproducten zoals Griekse yoghurt, kwark, hüttenkäse of yoghurt. De volle variant geeft een langer verzadigd gevoel dan magere producten. Eieren zijn ook een bron van eiwitten en kunnen op verschillende manieren worden bereid, zoals roerei, gekookt ei of een omelet met groente en zalm.

Voeg gezonde en natuurlijke vetten toe: Gezonde vetten spelen een cruciale rol in het verzadigingsgevoel en helpen om “snacktrek” gedurende de ochtend te voorkomen. Natuurlijke vetten zijn vetten die van nature in producten zitten en niet verwerkt of bereid zijn in de fabriek. Gezonde vetten zitten in: avocado, roomboter, vette vis, noten, pitten, zaden, noten, notenpasta, pindakaas, kokos en olijfolie.

Kleine porties volkoren granen: Volkoren granen, zoals volkorenbrood, volkoren crackers en havermout zijn een gezonde keuze. Ze bieden meer vezels en voedingsstoffen in vergelijking met geraffineerde granen zoals cruesli, witbrood en rijstwafels. Het is belangrijk om de portiegrootte van volkoren granen in de gaten te houden, vooral als je diabetes type 2, insulineresistent bent of te maken hebt met het metabool syndroom. 

Vergeet het fruit niet: Fruit is ook een onderdeel van een gezond ontbijt, omdat het vezels, vitamines en mineralen bevat. Voeg wat vers of diepvries fruit toe aan je ontbijt, zoals bessen, aardbeien, appel of kiwi. 

Ontbijt is belangrijk

Hoewel het ontbijt vaak wordt beschouwd als de belangrijkste maaltijd van de dag, hoef je zeker niet op een specifiek tijdstip te ontbijten. Het belangrijkste is dat je een gezond, onbewerkt en verzadigd ontbijt eet, ongeacht het tijdstip. 

Het overslaan van maaltijden, waaronder het ontbijt, kan leiden tot een tekort aan energie, een verstoord eetpatroon met als gevolg snacktrek tussendoor of in de avond. 

Wil je meer advies en begeleiding bij het samenstellen van een gezond ontbijt, het behouden van een volwaardig eetpatroon? Neem dan contact op want ik help je graag. Ook als je diabetes type 2 hebt, gezond wilt afvallen of een gezonde leefstijl wilt hanteren.

Diëtist Mandy Breure
11 Tips om duurzaam af te vallen zonder dieet
Download mijn gratis e-book en meld je aan voor mijn maandelijkse
nieuwsbrief met tips om duurzaam af te vallen en gezonde recepten.