Waarom is vet gezond?

1. De 6 functies van vet
2. Is verzadigd vet gezond?
3. Wat is een gezonde vetzuursamenstelling?
4. Welke producten met vet zijn gezond?

Vet is hartstikke gezond, echt waar! Het menselijk lichaam kan niet zonder vet. Sinds de jaren 80 heeft vet helaas een slecht imago gekregen en is de anti-vet-lobby ontstaan. We zijn letterlijk bang gemaakt voor het eten van vet. In de supermarkt zijn etiketten met termen als ‘’light’’ en ‘’vetarm’’ niet te omzeilen. Maakt het eten van vet je eigenlijk dik en ongezond en veroorzaakt het hart- en vaatziekten? Kun je nog wel vet eten als je gezond wilt afvallen?

We zijn de afgelopen jaren massaal minder vet gaan eten. Om toch aan voldoende energie te komen, zijn we meer (bewerkte en snelle) koolhydraten en suikers gaan eten. Waar denk je dat al die tussendoortjes, kan-en-klaarproducten vandaan zijn gekomen? Ondanks de verminderde vetinname is het percentage overgewicht (en obesitas) flink toegenomen!

Daarnaast neemt het aantal mensen met het metabool syndroom wat samenhangt met chronische ziekten, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten ook niet verder af. Maar we dachten toch dat we van vet dik worden? Niet dus! Waarom kunnen we eigenlijk niet zonder vet? Lees hier waarom vet zo belangrijk is en welke voedingsmiddelen vet gezond zijn.

De 6 functies van vet

Waarom kunnen we eigenlijk niet zonder vet? Vet kent namelijk een aantal onmisbare functies voor het lichaam:

1. Energie en opslag: Het merendeel van het vet uit de voeding wordt in het lichaam verband en levert veel energie. Veel meer dan uit koolhydraten en eiwitten. Daarnaast dient vet goed als reserve energie. Overtollig vet kan in het lichaam eenvoudig worden opgeslagen in het vetweefsel. In tijden van schaarste, waar weinig energie is, kan het lichaam zelf de voorraden aanspreken om het lichaam te voorzien van voldoende energie
    
2. Structuur van celmembranen en hersenen: De hersenen bestaan voor 50-60% uit vetten, waarvan 35% uit meervoudig onverzadigde vetzuren. Hersenweefsel bestaat uit de belangrijkste bouwstenen, ook wel de essentiële vetzuren DHA (docosahexaeenzuur) en AA (arachidonzuur). Deze vetzuren zorgen voor de vloeibaarheid van de celmembranen. Dit bevordert de prikkelgeleiding en signaaloverdracht van informatie in de hersenen. Een soepele celwand geeft communicatiestofjes makkelijk door. Een tekort aan deze vetzuren heeft gevolgen voor de hersenfunctie
    
3. Transportmiddel van vetoplosbare vitaminen: Vetten spelen een belangrijke rol tijdens het spijsverteringsproces. Vet dient als transportmiddel voor de vetoplosbare vitamine A,D,E,K. Zonder vet krijgen we een tekort aan deze vetzuren
    
4. Grondstof voor hormonen: Vetzuren vormen de basis voor hormonen, zoals schildklier-, geslachts- en stresshormonen. Voornamelijk onverzadigde vetzuren hebben hormoonachtige functies
    
5. Bescherming en isolatie: Het vetlaagje dat de meeste mensen wel kennen, zit daar niet zonder redenen. Onderhuids opgeslagen vet is een goede warmte-isolator en beschermt het lichaam tegen sterke temperatuurschommelingen. Daarnaast beschermt een kleine hoeveelheid vet rondom de organen tegen beschadiging door stoten. Een ‘klein vetlaagje’ is dus helemaal niet zo erg
    
6. Ontstekingsremmer: Onverzadigde vetzuren spelen een essentiële rol tijdens ontstekingsprocessen. Omega-3 vetzuren zijn betrokken bij het oplossen van een ontsteking. Omega-6 vetzuren zijn betrokken bij het ontstaan van een ontsteking. Is jouw vetzuursamenstelling optimaal? Dan is het lichaam in staat om ontstekingsprocessen zelf op te lossen en ontstekingsreacties te verminderen. Dit wordt ook wel de eicosanoïdenstofwisseling genoemd. Het blijkt dat mensen die lijden aan auto-immuunziekten, zoals reuma, de ontstekingsactiviteit daalt door het eten van veel vette vis en/of door suppletie van visolie.

Is verzadigd vet gezond?

De verhouding van verzadigde vetzuren, enkel- en meervoudige onverzadigde vetzuren is van groot belang voor het goed functioneren van het lichaam. 40-50% van de totale hoeveelheid calorieën van onze voeding kan door vet worden geleverd. Verzadigde vetzuren worden over het algemeen bestempeld als de ‘verkeerde vetzuren’ en onverzadigde vetzuren als de ‘gezonde vetzuren’. Dit ligt veel genuanceerder.

Er bestaan geen ongezonde of gezonde vetzuren ansich, het gaat om de balans tussen de verschillende vetzuren. Verzadigde vetzuren zijn niet essentieel voor het lichaam. Het lichaam kan ze namelijk voldoende maken uit onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetzuren zijn de omega-3-6-9 vetzuren.

Wat is een gezonde vetzuursamenstelling?

De onverzadigde vetzuren omega-3 en omega-6 zijn essentieel voor een goede gezondheid. De verhouding tussen verzadigd vet en meervoudig onverzadigd vet is eeuwen lang 1:1 geweest. De laatste honderd jaar is dit veranderd naar 7:1. Evolutionair gezien was de verhouding tussen omega-3 en omega-6 1:1 (wenselijk is 5:1). Ook dit is de laatste honderd jaar drastisch veranderd naar 1:20/30.

Over het algemeen bevat een westers voedingspatroon veel meer verzadigde vetzuren, veel meer omega-6 vetzuren en te weinig omega-3 vetzuren. Deze disbalans verstoort het vetzurenevenwicht en kunnen voor problemen zorgen tussen het ontstaan en oplossen van ontstekingen. Deze ontstekingen kunnen een oorzaak zijn van chronische ziektebeelden, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.

Welke producten met vet zijn gezond?

We krijgen teveel omega-6 vetzuren, teveel bewerkte koolhydraten en suikers binnen via onze voeding. Voor een gezonde verhouding tussen de vetzuren is het beter om je te richten op producten die meer gezondheidsvoordelen op leveren. Producten met gezonde vetten die je dagelijks met een gerust hart kan eten, zijn:

• Plantaardige oliën, zoals: lijnzaad-, walnoot-, rijst-, sesam-, pompoenpit- en olijfolie extra vergine (m.u.v. zonnebloemolie)
• Vette vis, zoals: zalm, makreel, haring, sardines, ansjovis
• Schaal- en schelpdieren
• Avocado, tahin, pesto op olijfoliebasis, tapenade op olijfoliebasis
• Noten, zaden, pitten
• Eieren
• Olijven
• Kokos, grasboter

Naast de functies en het belang van vet, zorgt vet voor een verzadigt en voldaan gevoel en geeft het een lekkere smaak aan je voeding. Zeg zou zelf, wat is er nou lekkerder dan roomboter, een lekkere dressing op basis van olie of een avocado gevuld met een ei?! Dit geeft je veel meer voldoening in vergelijking met magere producten die weer zorgen voor een snelle trek. Daarnaast bevat light en mager, meer snelle suikers en bewerkte koolhydraten. Laat light en mager dus liever in het schap liggen! 

Ook als je gezond wilt afvallen zonder dieet, is het eten van vet gezond en belangrijk! Onthoud ‘vet maakt niet vet’. En heel belangrijk, geniet!